หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เป็นหลักสูตรการศึกษาที่สืบเนื่องจากพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545 อาศัยความตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 80 ที่กำหนดให้รัฐจะต้องดำเนินการพัฒนาทางด้านสังคม การสาธารณสุข การศึกษา และวัฒนธรรม โดยมติเห็นชอบของคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในสมัยนายกรัฐมนตรีสมชาย วงศ์สวัสดิ์ เพื่อให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคมและความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาการ

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีความสมดุลในทุก ๆ ด้าน ทั้งด้านความรู้ คุณธรรม ร่างกาย และจิตใจ หรือกล่าวโดยสรุปก็คือ มุ่งเน้นให้ผู้เรียน “เก่ง ดี มีสุข” ภายใต้แนวคิดที่ว่าทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ โดยมีหลักการที่สำคัญคือ เน้นให้หลักสูตรมีเอกภาพ เป็นไปเพื่อการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ประชาชนทุกคนได้รับโอกาสทั่วถึง สังคมมีส่วนร่วม หลักสูตรมีโครงสร้างที่สามารถปรับยืดหยุ่นได้ มุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ และครอบคลุมการศึกษาทุกระบบ  โดยมาตรฐานที่เป็นตัวบ่งชี้การพัฒนาของผู้เรียนประกอบด้วย 2 ส่วน คือ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5 ประการ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ประการ

1. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คือ คุณสมบัติเป้าหมายที่หลักสูตรคาดหวังจากการพัฒนาผู้เรียนตามมาตรฐานการเรียนรู้ ได้แก่ (1) ความสามารถในการสื่อสาร (2) ความสามารถในการคิด (3) ความสามารถในการแก้ปัญหา (4) ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต และ (5) ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

2. คุณลักษณะอันพึงประสงค์

เป็นคุณสมบัติที่หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานคาดหวังจากการพัฒนาผู้เรียน มี 8 ประการ คือ

(1) รักชาติ ศาสนา กษัตริย์ (2) ซื่อสัตย์สุจริต (3) มีวินัย (4) ใฝ่เรียนรู้ (5) อยู่อย่างพอเพียง (6) มุ่งมั่นในการทำงาน (7) รักความเป็นไทย และ (8) มีจิตสาธารณะ

ทั้งสองส่วนนี้คือ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ จะสอดแทรกอยู่ในมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน

มาตรฐานการเรียนรู้ คือ เป้าหมายการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนที่ย่อยลงมาจากสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน ซึ่งระบุสิ่งที่ผู้เรียนพึงรู้พึงปฏิบัติได้ โดยจะไว้ในแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่มีอยู่ 8 กลุ่มสาระ รวมเป็นจำนวน 67 มาตรฐาน

สาระการเรียนรู้ ประกอบด้วยองค์ความรู้   ทักษะหรือกระบวนการเรียนรู้  และคุณลักษณะอันพึงประสงค์  ซึ่งกำหนดให้ผู้เรียนทุกคนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานจำเป็นต้องเรียนรู้ โดยแบ่งเป็น 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ คือ
1. ภาษาไทย
2. คณิตศาสตร์
3. วิทยาศาสตร์
4. สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
5. สุขศึกษาและพลศึกษา
6. ศิลปะ
7. การงานอาชีพและเทคโนโลยี
8. ภาษาต่างประเทศ

ตัวชี้วัด คือเป้าหมายระดับย่อยที่สุดที่อยู่ในรูปของรายละเอียดพฤติกรรมที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรมที่ระบุไว้เพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานการเรียนรู้ ซึ่งจะระบุสิ่งที่นักเรียนพึงรู้และปฏิบัติได้ รวมทั้งคุณลักษณะของผู้เรียนในแต่ละระดับชั้น โดยตัวชี้วัดแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่              

1. ตัวชี้วัดชั้นปี   เป็นเป้าหมายในการพัฒนาผู้เรียนแต่ละชั้นปีในระดับการศึกษาภาคบังคับ (ป.1–ม.3)           

2. ตัวชี้วัดช่วงชั้น  เป็นเป้าหมายในการพัฒนาผู้เรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.4-6)

กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน  แบ่งเป็น ๓ ลักษณะ ดังนี้

1. กิจกรรมแนะแนว

2.  กิจกรรมนักเรียน แบ่งเป็น

„ กิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี ยุวกาชาด ผู้บำเพ็ญประโยชน์ และนักศึกษาวิชาทหาร 

„ กิจกรรมชุมนุม ชมรม

3. กิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณประโยชน์

หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2546

          หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2546 เกิดขึ้นจากความต้องการในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยให้เท่าทันต่อความเปลี่ยนแปลงของสภาพเศรษฐกิจและสังคม กระตุ้นพ่อแม่ ผู้ปกครองหันมาส่งเสริมบุตรหลานให้ได้รับการศึกษามากขึ้น  เพื่อลดปัญหาความบกพร่องทางพัฒนาการในเด็กไทย และเพื่อให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 และหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2544 จัดทำขึ้นโดยกระทรวงศึกษาธิการ

หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2546 ได้แสดงเจตนารมณ์ของการศึกษาปฐมวัยว่าเป็นการพัฒนาเด็กตั้งแต่แรกเกิดถึง 5 ปี ให้เป็นไปตามธรรมชาติและพัฒนาการของเด็กแต่ละคนตามศักยภาพ ภายใต้ความรักและความเข้าใจ เพื่อสร้างรากฐานให้เด็กเติบโตเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์  มีหลักการสำคัญที่มุ่งเน้นให้มีการเรียนรู้ครอบคลุมเด็กปฐมวัยทุกประเภท ยึดเด็กเป็นสำคัญโดยคำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล  พัฒนาเด็กเป็นองค์รวม เน้นให้เด็กสามารถดำรงชีวิตประจำวันได้อย่างมีความสุขและมีคุณภาพ โดยมีเครือข่ายความร่วมมือจากครอบครัวและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง

การศึกษาปฐมวัยตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2546 แบ่งเป็น 2 ช่วง คือ หลักสูตรการศึกษาปฐมวัยสำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 3 ปี และ หลักสูตรการศึกษาปฐมวัยสำหรับเด็กอายุ 3-5 ปี โดยในแต่ละช่วงจะมีจุดหมาย คุณลักษณะตามวัยที่คาดหวัง และโครงสร้างหลักสูตรที่แตกต่างกันออกไป  จุดหมายโดยรวมเป็นการมุ่งส่งเสริมให้เด็กมีพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม และสติปัญญาที่เหมาะสมกับวัย ความสามารถ ความสนใจ และความแตกต่างระหว่างบุคคล เพื่อให้เด็กมีคุณลักษณะที่พึงประสงค์